کودهای آلی
کودهای آلی (به انگلیسی: Organic fertilizer) کودهایی هستند که به‌طور طبیعی تولید می‌شوند. کودها موادی هستند که می‌توانند به خاک یا گیاهان اضافه شوند تا مواد مغذی را تأمین کنند و رشد را حفظ کنند. کودهای آلی معمولی شامل تمام پسماندهای جانوری از جمله ضایعات فرآوری گوشت، کود دامی، دوغاب و گوانو است. به علاوه کودهای گیاهی مانند کمپوست و جامدات زیستی.«کودهای آلی» معدنی شامل مواد معدنی و خاکستر است.
کودهای آلی اصلی عبارتند از: ذغال سنگ نارس، پسماندهای جانوری، پسماندهای گیاهی حاصل از کشاورزی و لجن فاضلاب تصفیه‌شده.
از نظر تعریف، کودی که از تجزیه بقایای گیاهی و جانوری بدست می آید کود آلی گفته می شود.
مزایای کود آلی برای گیاهان
مواد آلی ساختار خاک را بهبود می بخشند. به غیر از نوار شمالی، سایر مناطق ایران معمولا از نظر مواد آلی فقیر هستند. فقر مواد آلی در خاک منجر به فشردگی یا گسستگی بیش از حد خاک ها می گردد. همچنین فاکتورهای شوری خاک و همچنین بالا بودن pH در این خاک ها وجود دارد. این خاک ها ممکن است دارای آهک و بیکربنات های بالایی باشد که مشکلات فراوانی در تغذیه گیاه بوجود می آورند. با توجه به کمبود منابع آبی در کشور ظرفیت نگهداری آب این خاک ها نیز پایین تر از خاک های دارای مواد آلی می باشد.
بنابراین موارد ذکر شده اهمیت وجود مواد آلی را در خاک نمایان می سازد. کشاورزان محترم جهت عبور از این مشکلات ناگزیر به استفاده از مواد آلی هستند. کودهای آلی ظرفیت نگهداری آب و مواد غذایی را در خاک افزایش می دهند و به رشد و تکثیر میکروارگانیسم های مفید کمک می نمایند. کودهای آلی خاک های فشرده را از هم باز می کنند و موجب ورود اکسیژن و هوادهی ریشه و تکثیر میکروارگانیسم می شوند. این میکروارگانیسم ها با فعالیت خود موجب تجزیه مواد آلی و بهبود شرایط محیط ریشه برای جذب می شوند. مواد آلی و سایر عناصر و مواد مغذی خاک از طریق ریشه جذب و در اختیار گیاه قرار می گیرند. همچنین پخشیدگی خاک های گسسته که آب و مواد غذایی را در خود حفظ نمی کنند با ورود مواد آلی کاهش می یابد و خاکدانه ها به هم متصل می شوند و موجب حفظ آب و مواد غذایی در خاک و اطراف ریشه ها می شوند. مواد آلی قابلیت کلات کنندگی عناصر غذایی را هم دارند و بنابراین از شستشو و یا غیر قابل جذب شدن مواد غذایی خاک جلوگیری می نمایند.
این نوع کودها با محیط زیست سازگار هستند و نه تنها به محیط زیست آسیبی نمی رسانند بلکه منجر به حفظ و بقای محیط زیست می گردند. تولید محصول سالم و بدون وجود بقایای سموم و مواد مضر نتیجه مصرف کود آلی به جای سموم و کودهای شیمیایی مضر هست. کود آلی نیاز گیاه به کودها و سموم شیمیایی را کاهش می دهد و در برابر تهدیدات مختلف محیطی و بیماری ها گیاه را مقاومت می بخشد و از آسیب به گیاه جلوگیری می نماید. این کودها به رشد ریشه کمک شایانی می کند. مسمومیت و سوزندگی برای گیاه در صورت افزایش مقدار مصرف کودهای شیمیایی معمولا اتفاق می افتد در حالی که این حالت در کودهای آلی اتفاق نمی افتد. مصرف کود آلی موجب اصلاح فیزیکی خاک ها می گردد و هر چه مقدار ماده آلی خاکی بالاتر باشد آن خاک از نظر کشاورزی ارزش بالاتری دارد. چرا که پرورش محصول در این خاک ها با مقدار تولید و کیفیت بالاتری همراه هست.
