نوار آبیاری

نوار آبیاری

یکی از تجهیزات آبیاری قطره‌ای نوار تیپ است که بیشتر برای کشت‌های ردیفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. نوار تیپ به دو صورت کلی درز دار یا پلاک‌دار تولید و عرضه می‌گردد. نوار تیپ پلاک‌دار دارای قطره‌چکان است، اما نوار تیپ درزدار، قطره‌چکان ندارد و به جای آن مسیری زیگزاگ شکل (زیپ مانند) در کنار آن وجود دارد که باعث شکستن فشار آب شده تا قطرات از طریق درزها خارج و به پای گیاه برسند که اصطلاحاً به در از بغل معروف است. نوع دیگر آن، دارای روزنه‌ای در روی نوار است که به درز از وسط معروف شده است ،به نوار تیپ درز دار دوخت دار نیز میگویند.

مزایای استفاده از نوارهای آبیاری

•    صرفه جویی در مصرف آب، سموم و کود
•      یکنواختی مناسب ریزش آب بین تمامی قطره چکان ها
•      افزایش عملکرد محصول همچنین رشد و رسیدن یکنواخت محصول
•      قابلیت استفاده در طول چند فصل (در صورت کاربری و نگهداری صحیح و جمع آوری درست)

نوار تیپ برای آبیاری قطره ای کشت های متراکم و ردیفی بسیار مناسب است. نوار آبیاری قطره ای یا همان تیپ (Tape) مناسب آبیاری قطره ای روی سطحی و زیر سطحی کم عمق مناسب است. برای آبیاری زیر سطحی عمیق، استفاده از لوله های قطره چکان دار توصیه می شود. نوار تیپ پلاک دار   برای آبیاری قطره ای سیب زمینی، ذرت و امثال این گیاهان مناسب است. نوار تیپ از جنس پلی اتیلن می باشد و معمولاً هر کلاف آن چند صد متر (۱۰۰۰ تا ۳۰۰۰ متر)است. نوار تیپ بر خلاف لوله پلی اتیلن سخت،  بسیار نرم می باشد. در واقع نوار تیپ دارای جنسی نرم و انعطاف پذیر است که هنگام ورود آب به آن پر می شود و پس از پایان آبیاری، مجدداً نوار تیپ به صورت مسطح در می آید.

موارد استفاده نوار آبیاری قطره ای :

• گیاهان صنعتی : چغندرقند، پنبه، نیشكر، ذرت، آفتابگردان، سویا، كلزا و ...
• صیفی و سبزی : سیب زمینی، پیاز، هندوانه، خربزه، گوجه فرنگی، خیار، كدو، بادمجان، گل كلم، كاهو، فلفل، هویج و ...
• غلات : گندم، جو، برنج و ...
• حبوبات : عدس، نخود، انواع لوبیا، ماش، نخودفرنگی و ...
• گلخانه‌ها
• گلكاری : مزارع گل، فضای سبز

این نوع نوار در فواصل ۱۰ و ۲۰ سانت و حتی ۳۰ سانتیمتر تولید می شود.  ضخامت این نوع نوار ۱۷۵ میکرون و یا ۲۰۰ میکرون است. قطر نوار ۱۶ الی ۱۶.۵ است. در قالب های جدید روزنه خروجی به صورت جدا از هم، بستگی به نوع قالب ۸ – ۱۰ ورودی و ۵ خروجی

نوار آبیاری بغل دوخت از جنس پلی اتیلن می باشد و بر خلاف لوله پلی اتیلن سخت، به صورت تقریبا مسطح و بسیار نرم می باشد. در واقع نوار آبیاری بغل دوخت دارای جنسی نرم و انعطاف پذیرند که هنگام ورود آب به آن پر می شود و قطره های آب از طریق درپیرهای تعبیه شده بر روی نوار آبیاری تیپ خارج می شود و پس از پایان آبیاری، مجددا نوار تیپ به صورت مسطح در می آید. ضخامت دیواره نوار تیپ بسیار نازک است و فاصله بین قطره چکان ها در نوار آبیاری مختلف است و از تیپ های ضخیم تر و معمولا برای آبیاری زیر سطحی گیاهان مختلف استفاده می شود.

نوارهای تیپ کنار دوخت با قطر اسمی ۱۶٫۵ میلی متر دارای روزنه های ۱۰ ، ۲۰ و ۳۰ سانتی متر با آبدهی های مختلف تولید می گردد. ضخامت این نوارها به طور معمول ۱۷۵ میکرون است. این نوع نوارها در واقع لوله های نازکی هستند که با استفاده از شبکه زیگزاکی موجود در حاشیه نوار، ضمن تنظیم فشار آب جاری امکان خروج قطره ای آب از روزنه های تعبیه شده را مهیا می کنند. این نوارها در قرقره های ۱۰۰۰ متری تولید و عرضه می گردند

۱۰ کاری که در آبیاری قطره ای نوار تیپ نباید انجام دهید:

• از آبهای خیلی سخت و شور استفاده نکنید. اصولا از سیستمآبیاری قطره ای نواری نبایستی در مزارعی که دارای آبهای خیلی سخت و شور هستند، استفاده گردد. در صورت اجبار لازم است قبل از طراحی و نصب نوار، آزمایش کامل آب صورت گرفته تا در طراحی شبکه روش های پیشگیری کننده از انسداد پیش بینی شود.
• مواظب آلودگی ها و اندازه ذرات معلق آب باشید. در مورد آبهای دارای آلودگی فیزیکی (ذرات معلق) لازم است طراحی و نصب ایستگاه فیلتراسیون آبیاری به گونه ای باشد که ذرات بیشتر از ۱۰۰ میکرون امکان ورود به شبکه را نداشته باشند. در مواردی که منابع آب دارای ذرات معلق کمتراز ۱۰۰ میکرون هستند (که معمولا با فیلترهای متداول توصیه نمی شوند)، احداث استخر ترسیب و یا هر از چندگاهی شستشوی شبکه با آب کاملا تصفیه شده الزامی است.
• زاویه دار کردن نوار ممنوع. ایجاد شکستگی (زاویه) در سرتاسر طول نوار آبیاری تیپ نصب شده، باعث کاهش جریان آب می شود. این وضعیت بخصوص در ابتدای خطوط و حدفاصل اتصال نوار به لوله های ۱۶ میلیمتری و یا در نقاط پاره شده ای که مجددا ترمیم شده، بیشتر مشاهده می گردد که بایستی کنترل و رفع نقص شوند.
• نوار تیپرا بر روی شیبهای بالای ۲ درصد نصب نکنید. از نصب نوار آبیاری تیپ بر روی شیبهای زیاد (۲%) خودداری شده و سعی شود در این گونه اراضی نوار در جهت عمود بر شیب نصب شود. عدم رعایت این مسئله اولا سبب  عدم یکنواختی توزیع آب در طول نوار آبیاری می شود و ثانیا در زمان غیر فعال بودن شبکه ممکن است مکش معکوس ایجاد شده و ذرات رس به درون روزنه ها مکیده شود. بنابراین چنانچه مجبور به نصب نوار در روی اراضی با شیب بیش از ۲% باشد، ترجیحا بایستی نوار بر روی خاک نصب گردد و در صورت الزام به نصب نوار در زیر خاک، حتما بایستی تجهیزات مکش هوا در شبکه پیش بینی و نصب گردد.
• نیاز آبی گیاه را کم برآورد نکنید. در محاسبات نیاز آبی برای آبیاری چنانچه نیاز آبی گیاه زراعی را کم برآورد گردد، ریشه گیاه جهت دسترسی به آب به مجرای خروجی نوار نفوذ کرده و موجب انسداد خواهد شد. بنابراین همواره بایستی محیط اطراف ریشه رطوبت کافی داشه باشد و نیاز آبی گیاه تامین شود.
• در پایان عملیات تزریق کود و سم، آب را سریع قطع نکنید. پس از خاتمه عملیات تزریق کود و سموم در شبکه آبیاری ، سیستم مدت مناسبی فعال باشد تا باقیمانده مواد تزریق شده بوسیله آب خالص کاملاحل و دفع گردد.
• مواظب فشار آب باشید. فشار کاری ایدهآل جهت بهره برداری از نوارهای آبیاری تیپ ۰.۶ اتمسفر می باشد که در صورت عدم رعایت فشار ایده آل، آبدهی روزنه ها از مقدار اسمی تغییر می نماید. حداقل فشار کاری ۰.۴ اتمسفر و حداکثر فشار کاری ۱ اتمسفر برای نوار آبیاری تیپ می باشد. بنابراین فشار سیستم در طول فصل بهره برداری بیستی در محدوده تعریف شده باشد.
• اشیا نوک تیز دشمن خطرناک نوار تیپ. برای کنترل علف های هرز توصیه می شود که از سموم علف کش استفاده شده و کارگران وجین کار از کاربرد اشیا نوک تیز برای وجین استفاده ننمایند.
• نوار تیپ را در پایان فصل کشت به حال خود رها نکنید. پس از پایان دوره بهره برداری، بایستی نوارهای تیپ از سطح مزرعه جمع آوری گردیده تا باعث آلودگی مزرعه نگردد.
• در پایان کار نوار را از زیر خاک خشک جمع نکنید. چنانچه نوارآبیاری تیپ در زیر خاک نصب شده، بهتر است برای سهولت در جمع آوری نوار، مزرعه یک نوبت آبیاری محدود شده تا خاک روی نوار نیمه مرطوب و نرم شود.

معایب آبیاری قطره ای نواری:

• سرمایه ی اولیه و هزینه ی سالانه ی زیاد
• در صورت رعایت نکردن توصیه های لازم برای نگهدای نوار تیپ ها، احتمال جویده شدن نوار تیپ ها و اتصالات توسط جوندگان زیاد می باشد.
• مسدود شدن روزنه های خروج آب یا قطره چکان های تعبیه شده بر روی نوار در اثر ذرات معلق احتمالی موجود در آب
• برای استفاده ی درست از سیستم باید آموزش های لازم داده شود.

نگهداری و مراقبت و مدیریت تیپ ها

• نوارهای تیپ هر دوره باید از روی سطح زمین جمع شوند تا خار و خاشاک و یا حتی خاک روی سطح آن ها را پوشش ندهد چون در این صورت باعث رشد ریشه گیاه روی سطح نوار می شود و باعث اتصال نوار به زمین می شود و جریان در داخل نوار با مشکل روبرو می شود. زمانی که نوار تیپ در عمق دفن می شود باید به این نکته نیز توجه داشت که از جوندگان و آسیب آن ها حفظ شوند.
• قبل از اینکه گیاه در سطح مزرعه توسعه پیدا کند باید نوار تیپ ها را از همه لحاظ تست کرد تا از کارکرد صحیح آن مطمئن شد چون بعد از اینکه گیاه در سطح مزرعه توسعه پیدا کند بازدید و رفع عیب نوارها غیر ممکن یا حتی به سختی امکانپذیر می شود.
• کشاورزان محترم بایستی بعد از اتمام هر فصل نوارها را از روی سطح مزرعه جمع کنند  تا برای کاشت در فصل بعد با مشکل روبرو نشوند.
• نوارها باید درست جایگذاری شوند به طوری که در راستای شیب مزرعه و هم سو با باد غالب منطقه باشد.
• فاصله ی بین تیپ ها رعایت شود و همچنین نوارها طوری تعبیه شوند که توسط باد جا به جا نشوند و قطره چکان ها در بخش زیرین لوله قرار بگیرند. بست های ابتدایی باید درست قرار بگیرند که نشتی آب از این قسمت صورت نگیرد.
• به دلیل حذف شدن جوی و پشته میزان سطح بیشتری از مزرعه در اختیار کشاورز است و میزان عملکرد محصول به دلیل افزایش تعداد بوته در واحد سطح زیاد می شود.
• کودهای محلول به طور یکسان و یکنواخت در سطح مزارع تزریق و پخش می شود.
• حرکت ادوات کشاورزی همچون سم پاش مابین ردیف ها به دلیل کشت منظم خیلی راحت تر می باشد.
• در روش آبیاری قطره ای نواری هدررفت آب که ناشی از خیس شدن برگهای گیاه است به حداقل می رسد و از سوختگی برگ ها جلوگیری می شود. کلاف نوارهای تیپ بهتر است در یک فضای سربسته و دور از مواد اشتعال زا و خورنده باشد و در ارتفاع ۵۰ سانتی متر از سطح نگه داشته شوند.
• نوارهای تیپ باید به دور از جوندگان باشند و فقط در شرایط ضروری جا به جا شوند.
• به دلیل حساسیتی که نوارها دارند نباید نوارها روی زمین کشیده شوند و همچنین نباید با ابزارهای تیز برخورد کند چون باعث پاره شدن و از بین رفتن نوارها می شود.

انواع تجهیزات سیستم های آبیاری

• لوله و اتصالات آبیاری قطره ای
• منبع آب
• انواع آبپاش ها
• رایزر و پایه آبپاش
• لوله های پلی اتیلن در سایز های مختلف
• شیر خودکار
• فیلتر دیسکی
• نوار تفلون
• لوله های دریپر دار
• ایستگاه کنترل مرکزی (شامل ایستگاه پمپاژ و ایستگاه فیلتراسیون) که خود ایستگاه پمپاژ شامل پمپ و متعلقات آن است.
• ایستگاه فیلتراسیون نیز از فیلتر سیکلون یا فیلتر شن (بسته به نوع منبع آب برداشتی، یکی از این دو نوع فیلتر استفاده می‌شود. فیلتر سیکلون یا هیدروسیکلون برای چاه‌های آب، و فیلتر شن برای استخرهای ذخیره آب می‌باشد)
• تانک کود
• فیلتر توری یا دیسکی (فیلتر دیسکی ذرات کوچکتری نسبت به فیلتر توری جذب می‌نماید)
• لوله اصلی
• لوله آبرسانی
• لوله‌های جانبی یا لوله‌های فرعی (لاترال‌ها)
• قطره‌چکان و اتصالات لازم
• پمپ آب

• • تجهیزات آبیاری تحت فشار (قطره ای)
  • تجهیزات آبیاری بارانی
  • تجهیزات اتوماسیون
  • فیلتراسیون
  • لوله ها و اتصالات