تایمر آبیاری
امروزه با توجه به کاهش منابع آب و بالا رفتن جمعیت جهان و پیشرفت فرهنگ مردم در بیشتر نقاط جهان، برنامه ریزی و مدیریت آبیاری جهت کاهش مصرف آب و انرژی، بهبود رشد گیاهان و تولید محصول بیشتر و با کیفیت بهتر اهمیت زیادی پیدا کرده است. یکی از راه های آسان شدن مدیریت و برنامه ریزی آبیاری استفاده از آبیاری اتوماتیک یا اتوماسیون آبیاری است. در این روش با استفاده از اتوماسیون مقدار آب آبیاری با توجه به نیاز گیاه و زمان آبیاری قابل تنظیم است. به عبارتی شما می توانید مقدار آب مورد نیاز گیاه را نه بیشتر نه کمتر به گیاه برسونید و هم مصرف آب رو مدیریت کنید و هم گیاهی شادابتر را پرورش دهید.
وقتی شما یک فضای سبز دارید و میخواهید به صورت اتوماتیک و هوشمند بدون دخالت خودتان با برنامه ای منظم و به مقدار نیاز گیاهانتان آبیاری شود، نیازمند یک سیستم آبیاری اتوماتیک هستید. این سیستم شامل دو بخش است. بخش اول تجهیزات آبیاری است مانند لوله آبیاری، نازل و … بخش دوم تایمر آبیاری است. در حقیقت در یک سیستم آبیاری اتوماتیک مغز سیستم همان تایمر آبیاری است که مشخص می کند چند وقت یکبار و هر بار چند دقیقه آبیاری انجام شود.
تایمر آبیاری یا همان شیر آب تایمر دار وسیله ای است که با اتصال آن به شیر آب و تنظیم برنامه ی آبیاری دلخواه بر روی آن میتوان آبیاری باغچه و باغ را اتوماتیک نمود. این دستگاه اندازه ای حدودا برابر با کف دست دارد و انرژی مورد نیاز خود را از دو عدد باتری قلمی یا یک عدد باتری کتابی تامین میکند.
تایمر آبیاری وسیلهای است که کار آبیاری گلها و گیاهان و باغچهها را در مدت زمان تعیینشده توسط شما انجام میدهد. یعنی شما میتوانید تعیین کنید هر روز چند بار و به مدت چند دقیقه به یک گل یا گیاه آب داده شود. با این کار میتوانید برنامهای منظم برای آبیاری داشته باشید تا گلها با مشکل کمبود آب مواجه نشوند. هر تایمر آبیاری میتواند به چندین گلدان و یا چندین ناحیه از باغچه شما آبرسانی کند و نیازی نیست چندین تایمر خریداری کنید. یک تایمر به همراه تجهیزات اتصال میتواند نیازهای شما را برآورده کند.
تایمر آبیاری خانگی در مصرف آب هم صرفهجویی میکند. هزینههای آب مصرفی زیاد است و قیمت آب خانگی در سالهای اخیر افزایش پیدا کرده است. آبیاری به صورت دستی باعث اتلاف آب میشود و چون تشخیص مقدار دقیق آب برای هر گل و گیاه به صورت دستی سخت است آب زیادی تلف میشود. تایمر آبیاری قطره ای به راحتی مدت زمان و مقدار آب مصرفی برای هر گل و گیاه را تعیین میکند. آب صورت قطرهای به گیاه میرسد و حتی یک قطره هم تلف نمیشود. حالا که کل کشور و حتی کل جهان با مشکل کمبود آب مواجه شده است. استفاده از آبیاری اتوماتیک میتواند راهحل خوبی برای بخش کشاورزی باشد. مخصوصا که بخش بزرگی از آب مصرفی در بخش کشاورزی و باغداری است و آبیاری غیراصولی این مقدار را بالاتر برده است.
چرا باید از تایمر آبیاری استفاده کنیم؟
گیاهان همانند انسانها موجودات زندهای هستند. همانطور که ما به مقدار مشخصی آب و غذا نیاز داریم گیاهان نیز به مقدار آب در دسترس خود حساس هستند. به این معنا که اگر این مقدار از حد معینی کمتر شود گیاه خشک شده و اگر از حد معین دیگری بیشتر شود نیز باعث پژمردگی و فاسد شدن ریشه گیاه میگردد. از طرفی طراوت و شادابی گیاهان رابطه مستقیمی با نظم آبیاری دارد. مثلا فرض کنید که ما 3 تا گیاه کاملا یکسان داریم. به گیاه اول به صورت منظم روزی دوبار ساعت 6 صبح و 6 عصر و در هر مرتبه 500 سی سی آب بدهیم و به گیاه دوم روزی یک بار و به میزان 1000 سی سی آب بدهیم و به گیاه سوم همانند گیاه اول روزی 2 بار و هر بار 500 سی سی آب بدهیم اما زمان آبیاری منظم و راس ساعت خاصی نباشد. تحقیقات محققان و مهندسین کشاورزی نشان میدهد که گیاه اول به مراتب شادابتر و باطراوتتر میشوند. به بیان دیگر گیاهان به برنامه آبیاری خود عادت میکنند و خود را با آن وفق میدهند و این در رشد گیاه اثر به سزایی دارد و در صورتی که بینظمی در آبیاری رخ دهد در اصطلاح علمی، “تنش” به گیاه وارد میشود. در آبیاری سنتی و به صورت دستی، تنش آبی به شدت گیاه ما را در خطر قرار میدهد. خیلی از اوقات ما فراموش میکنیم که به گیاهان آب بدهیم. حتی در صورتی هم که به موقع آبیاری کنیم تنظیم این که هر روز به یک مقدار یکسانی آب به گیاهان بدهیم کار بسیار مشکلی است. همچنین خیلی از اوقات در سفر هستیم و مجبوریم به یک نفر دیگری، کار آبیاری خود را بسپاریم که این هم مشکلات خود را دارد. از جمله هزینه و از آن مهم تر اعتماد به شخصی که در نبود ما وارد حریم خصوصیمان شود. پس به صورت جمع بندی این طور می گوییم که هر گیاهی نیاز به مقدار آب مخصوص خود دارد و از آن مهم تر نظم آبیاری به منظور به وجود نیامدن تنش آبی در گیاه است و این امر تنها با استفاده از تایمر آبیاری صورت می پذیرد. این مساله در کشت های صنعتی و نیمه صنعتی مانند گلخانه چندین برابر خود را نشان میدهد.
انواع تایمر و کنترلر آبیاری
تایمر آبیاری از نظر نوع تامین آب ۳ دسته دارد.
- فقط دارای مخزن: این نوع تایمر به مخزن با فشار ثابت متصل میشود. معمولا این مخزن بیش از ۳۰ لیتر آب میگیرد و فقط برای آبیاری گلدانها برای مواقع بیآبی استفاده میشود. یا زمانی که دسترسی به شیر آب وجود ندارد.
- متصل به شیر آب: این تایمر آبیاری به شیر آب وصل میشود و میتواند متناسب با آب مورد نیاز مقدار فشار آب را کم و زیاد کند. در این حالت بدون پر کردن مخزن و فقط با اتصال تایمر به شیر آب تایمر موردنظر کار میکند.
- دارای مخزن و امکان اتصال به شیر آب: این نوع تایمر دو مدل ورودی دارد. ترکیبی از مخزن و شیر برقی است. برای مواقعی که احتمال قطعی آب وجود دارد میتوان از ظرفیت مخزن برای آبیاری گلدانها استفاده کرد.
تایمرهای با مخزن مناسب برای آبیاری گلدانهای داخل خانه مناسبند و برای آبیاری باغچه حتما به شیر آب یا تانکر با ظرفیت بالا نیاز دارید.
تایمر آبیاری خانگی از نظر نوع سیستم کنترلی هم دو دسته دارد:
- تایمر آبیاری هوشمند: این نوع تایمر سیستم کنترلی بسیار پیشرفتهای دارد. یعنی خود تایمر یک سیستم هوشمند دارد که با توجه به میزان تشعشع خورشید، دمای محیط و همچنین رطوبت هوا و خاک تشخیص میدهد که چه موقع زمان مناسب برای آبیاری است. سنسورهای حرفهای دارد و برای آبیاری در سطح گسترده مناسب است.
- تایمر آبیاری اتوماتیک: تایمر رایج که استفاده زیادی بین افراد و گلخانهها دارد همین مدل اتومات است که زمانبندی آن توسط خود شما صورت میگیرد. میتوانید تعیین کنید که چه زمانی و با چه شدتی کار کند.
دو دستهبندی دیگر هم برای تایمر در نظر گرفته میشوند:
- تایمر دیجیتال: یک نمایشگر دیجیتال دارد که ساعتها و برنامه مورد نظر شما روی آن نمایش داده میشود. تعداد دفعات آبیاری از آخرین تنظیم برنامه و همچنین اطلاعات میزان مصرف آب و مواردی از این دست هم روی صفحه نمایش داده میشود.
- تایمر آنالوگ: این تایمر صفحه نمایش ندارد و با پیچها و ولومها فرکانس و مدت زمان آبیاری را مشخص میکنید.
انتخاب تایمر آبیاری مناسب
همواره انتخاب نوع و مدل تایمرهای آبیاری اتوماتیک جهت اتوماسیون آبیاری به یکی از دغدغه های اصلی کاربران تبدیل شده است. انتخاب نوع و مدل تایمر آبیاری اتوماتیک را می توان بر اساس معیارهای ذیل انتخاب نمود:
اقتصادی و مقرون به صرفه
بسته به میزان بودجه شما تقریبا هر نوع تایمری برای آبیاری اتوماتیک وجود دارد. با کاهش قیمت تعداد امکانات تایمر آبیاری نیز به صورت طبیعی کاهش پیدا می کند ولیکن در مواردی تایمرهای ارزان قیمت نیز می توانند راهکار مناسبی برای حل مشکل آبیاری اتوماتیک شما باشد. معمولا تایمرهای مکانیکی و تک خروجی ارزانتر از دیجیتال می باشد.
شرایط استفاده از تایمر
گاهی اوقات نیاز به آبیاری در کمتر از یک دقیقه و در حد ثانیه می باشد. در زمانهایی که از سیستم مهپاش به عنوان آبیاری استفاده می شود مثل یک گلخانه کوچک، دیگر نمی توان از هر نوع تایمری استفاده نمود.
همچنین در شرایطی که فشار آب پشت تایمر کمتر از 1.5 بار باشد، استفاده از تایمرهای دیجیتالی مناسب نمی باشد و استفاده از تایمرهای مکانیکی توصیه می گردد.
خدمات پس از فروش
یکی از مسائل مهم در انتخاب تایمر شرایط وارانتی و گارانتی پس از فروش می باشد. تعداد زیادی از تایمرهای موجود در ایران متاسفانه فاقد ضمانت پس از فروش هستند.
کاربرد و ست بودن
راحتی کاربر در استفاده از تایمر نیز یکی از مهمترین علل انتخاب تایمر می باشد. تایمرهای مکانیکی به علت نداشتن دکمه های زیاد و پیچیده نسبت به تایمرهای دیجیتالی رابطه کاربری بهتر و آسن تری را دارد. ولیکن وجود تایمرهای دیجیتال مزیتهای خاص خود را دارد. چرا که این تایمرها دارای صفحه نمایشگر برای نظارت سیستم آبیاری اتوماتیک، برنامه ریزی بیشتر و آگاه کردن کابر از میزان باقی مانده باتری می باشد.
دسترسی به تایمر
در برخی موارد رفتن به نزدیکی تایمر و تغییر برنامه کار چندان آسانی نمی باشد. گاهی اوقات ممکن است تایمر در دیوار سبز مرتفع نصب گردد و یا در زیر یک دریچه با دسترسی سخت قرار بگیرد. در این شرایط استفاده از تایمرهای بلوتوثی کلید حل مشکل شماست. چرا که این تایمرها دارای اپلیکیشن در گوگل پلی و اپ استور می باشد و بسته به نوع گوشی هوشمند خود می توانید این اپلیکیشنها را نصب و برنامه آبیاری خود را مدیریت نمایید.
حساسیت به سرما
به صورت کلی و یک دستور العمل توصیه می گردد که در ماههای سرد سال تایمرهای آبیاری از شیر جدا گردند و آبیاری به صورت دستی صورت پذیرد. ولیکن در مواقعی که استفاده از تایمر در ماههای سرد سال اجتناب ناپذیر باشد، توصیه می گردد از تایمرهای دیجیتالی به علت حساس بودن شیربرقی نسبت به سرما استفاده نگردد.
تعداد خروجی تایمر
انتخاب دو خروجی یا تک خروجی بودن تایمر بسته به عواملی همچون هندسه مورد نظر و یا پوشش گیاهی دارد. ممکن است بزرگی ناحیه موردنظر به اندازه ای باشد که از لحاظ فشار و دبی توانایی آبیاری در یک زون را نداشته باشد و به همین منظور از تایمر دوخروجی استفاده شود. همچنین ممکن است مساحت تحت آبیاری کوجک باشد ولیکن گیاهان با نیاز آبی مختلفی وجود داشته باشد که در این صورت میبایست از دو برنامه متفاوت آبیاری استفاده گردد.
افزایش طول عمر تایمر آبیاری – شرایط نگهداری تایمر
- هنگام نصب تایمر نباید از آچارهای فلزی استفاده نمود زیرا ممکن است سبب شکستگی تایمر در قسمت ورودی شود. توصیه می شود از دست برای نصب استفاده شود.
- عمودی بستن تایمر آبیاری یکی دیگر از عواملی است که باعث افزایش طول تایمر میشود.
- باز کردن تایمر در ماههای سرد سال از جمله آذر تا اسفند نیز امری ضروی میباشد . زیرا هوای سرد زیر صفر درجه سبب یخ زدگی بدنه و شیربرقی تایمر میشود و باعث خسارت میگردد.
- علیرغم وجود فیلتر در ورودی تایمر، استفاده از یک فیلتر کوجک دیسکی و توری سبب میشود تا املاح معلق جامد موجود در آب وارد شیربرقی نگردد و عمر شیربرقی تایمر افزایش پیدا کند
- استفاده از جعبه محافظ تایمر به خصوص در محوطه باز می تواند از تایمر در برابر اشعه آفتاب و یا بارش محافظت کند
- فشار بیشتر از 4بار ممکن است باعث تخریب شیربرقی و بدنه تایمر گردد. توصیه می شود که تایمر در فشار کمتر از 4بار و بیشتر از 2 بار فعال گردد.
- استفاده از باتریهای با کیفیت آلکالاین نیز مسلما سبب افزایش کارکرد تایمر میشود و اکیدا از استفاده باتریهای ارزان قیمت و فاقد استاندارد لازم خودداری فرمائید.
انواع تجهیزات سیستم های آبیاری
- لوله و اتصالات آبیاری قطره ای
- منبع آب
- انواع آبپاش ها
- رایزر و پایه آبپاش
- لوله های پلی اتیلن در سایز های مختلف
- شیر خودکار
- فیلتر دیسکی
- نوار تفلون
- لوله های دریپر دار
- ایستگاه کنترل مرکزی (شامل ایستگاه پمپاژ و ایستگاه فیلتراسیون) که خود ایستگاه پمپاژ شامل پمپ و متعلقات آن است.
- ایستگاه فیلتراسیون نیز از فیلتر سیکلون یا فیلتر شن (بسته به نوع منبع آب برداشتی، یکی از این دو نوع فیلتر استفاده میشود. فیلتر سیکلون یا هیدروسیکلون برای چاههای آب، و فیلتر شن برای استخرهای ذخیره آب میباشد)
- تانک کود
- فیلتر توری یا دیسکی (فیلتر دیسکی ذرات کوچکتری نسبت به فیلتر توری جذب مینماید)
- لوله اصلی
- لوله آبرسانی
- لولههای جانبی یا لولههای فرعی (لاترالها)
- قطرهچکان و اتصالات لازم
- پمپ آب
- تجهیزات آبیاری تحت فشار (قطره ای)
- تجهیزات آبیاری بارانی
- تجهیزات اتوماسیون
- فیلتراسیون
- لوله ها و اتصالات
