ژئوممبران چیست ؟

 ژئوممبران عایقی در مقابل سیالات ( رطوبت و گاز ) است که بدون نیاز به زیرسازی خاص قابلیت عایق سازی را دارد. ورقهای ژئوممبران را در محل نصب باز و پانلهائی از این غشاء نفوذ ناپذیر را در کنار هم قرار داده و از طریق جوش حرارتی و یا روشهای دیگری بهم متصل می نمایند . ژئوممبران از پلیمر های گوناگون نظیر پلی پروپلین ، پلی اتیلن ( HDPE , LDPE , LLDPE , VLDPE,… ) و یا پلی وینیل کلراید ( PVC ) تولید می شود که هر یک از این مواد دارای خواص متفاوتی بوده و در کاربردهای هیدرولیکی یا زیست محیطی مختلف ، دارای مزیت های بسیاری از نظر فنی می باشند.

 دسته بندی ژئوممبران ها بر اساس ماده اولیه:

 ژئوممبران پلی اتیلنی :

 پلی اتیلن پلیمری است که از پلیمریزاسیون مونومر های اتیلن بدست می آید ، آغاز مراحل تولید ژئوممبران پلی اتیلنی ، از سال ۱۹۳۰ میلادی و تحت شرایط فشار و دمای بسیار بالا آغاز گردید. در اواسط سال ۱۹۵۰ روشهای تولید این محصول در دما و فشار پایینتری ارائه شد که منجر به تولید پلی اتیلن با چگالی بالاتر ، مقاومت مکانیکی برتر و تعداد زنجیره های پلیمری بیشتر گردید.

عموماً ژئوممبران های پلی اتیلنی با فرمولهای متفاوت ( با چگالی های متفاوت ) ساخته می شوند. ژئوممبران های پلی اتیلنی در انواع گوناگون HDPE، LDPE، LLDPE، VLDPE، MDPE تولید و ارائه می شوند. وزن مخصوص پلی اتیلنها در محدوده ۸۵/۰ تا ۹۶/۰ گرم بر سانتیمتر مربع می باشد.

این ژئوممبرانها معمولا حاوی ۹۷% پلی اتیلن فشرده حدود ۲.۵% کربن سیاه و ۰.۵% آنتی اکسیدانت هستند . مواد اصلی مورد استفاده جهت ساخت این ممبرانها علاوه بر مولکولهای HDPE ، شامل یک comonomer افزودنی مانند بوتن یا هگزن نیز می باشد که سبب افزایش انعطاف پذیری و یا مقاومت در برابر عوامل محیطی می شود.

توجه به این نکته اهمیت دارد که این پوششها فاقد هر گونه مواد پلاستیسایزر، که تصاعد شونده بوده و سبب خشکی و ترک خوردگی و تخریب سیستم نفوذ ناپذیر کننده می شوند، هستند.

پلی اتیلن (PE) مقاومت شیمیائی بسیار خوبی در مقابل مواد اسیدی و قلیایی دارد، همچنین با افزودن مقاوم کننده هایی نه چندان گران قیمت می توان دوام آن را در مقابل پرتو UV خورشید و اکسید کننده های محیط را نیز افزایش داد. انعطاف پذیری نه چندان زیاد اما جهت عایق بندی در سطوح وسیع ، انعطاف پذیری قابل قبولی دارند. فرآیند تولید ژئوممبران از پلی اتیلن ساده نسبتا” ارزان و مقرون بصرفه است.

موارد فوق باعث شده است ژئوممبران پلی اتیلنی شناخته شده ترین نوع از انواع ژئوممبران بوده و با در نظر گرفتن مسائل فنی و اقتصادی در بسیاری از کاربردها نظیر احداث حوضچه های نگهداری فاضلاب، لندفیل ها و مخازن ثانویه مواد هیدروکربنی انتخاب بهینه ای محسوب گردد.

ژئوممبران PVC :

ژئوممبرانهای PVC از مخلوط PVC صلب (که در لوله های PVC مورد استفاده می باشد) و همچنین مواد نرم کننده که پلاستیسایزر نامیده می شوند، ساخته می شوند. رزین PVC قبل از تولید ژئوممبران با پلاستیسایزر ها مخلوط شده و محصول انعطاف پذیری حاصل می شود. مقادیر پلاستیسایزرها در PVC تا مقادیر حدود ۴۰% استفاده می شوند. پلاستیسایزرها موجب کاهش کشش بین مولکولی در زنجیره های مجاور هم شده و موجب انعطاف پذیری PVC می شود.

ازجمله مزایای این نوع ورق نرمی و ازدیاد طول مناسب و ترمیم پذیری آسان و سریع آن است.

از معایب این عایق می توان به واکنش آنها با مایعات و اسیدها و مواد شیمیایی اشاره نمود که این واکنشها به دلیل تجزیه شدن آنها بوده و طول عمر آنها را به شدت نسبت به ورق های پلی اتیلن کاهش می دهد.

انعطاف پذیری بسیار زیاد ژئوممبران PVC به خاطر وجود مواد روان کننده در ترکیب شیمیائی آن است. در صورتی که فرمولاسیون صحیحی در تولید PVC رعایت نشود، روان کننده های فوق الذکر دوام زیادی را در شرایط محیطی نخواهد داشت.

نکته : ژئوممبران PVC دارای مقاومت شیمیائی بالایی نیست و بهتر است تا در مجاورت فاضلاب و هیدروکربن ها مورد استفاده قرار نگیرد.

مزایای استفاده از ژئوممبران :
• مقاومت مطلوب ژئوممبران در برابر عوامل جوی و محیطی و اشعه ماوراء بنفش UV

• مقاومت مطلوب در برابر انواع مواد شیمیایی ازقبیل اسیدها , بازها و نمکها و همچنین مقاومت کششی مناسب در برابر نیروهای وارده

• انعطاف پذیری مطلوب در برابر تنشهای وارده خصوصاً در برابر نیروهای دینامیک و نشستهای نامتقارن

• سهولت اجرا و سرعت نصب بالا و کاهش هزینه های ساخت با بکار گیری ژئوممبران در استخرها , کانالها مخازن بدون لاینینگ بتنی
• افزایش ضریب ایمنی طرح و عمر مفید پروژه و داشتن مشخصات مکانیکی مناسب نظیر مقاومت در مقابل سوراخ شدگی ناشی از حمله جوندگان و میکروارگانیسمها.

• مواد تشکیل دهنده آنها از نظر شیمیائی خنثی بوده و بدون واکنش با مواد دیگر می باشند.

مقاومت در برابر رسوبات زیرزمینی ناشی از گازهای متان و هیدروکربن.

ژئوممبران‌ها به‌عنوان یک عایق بسیار مقاوم و کم هزینه و دارای طول عمر زیاد، در بسیاری از صنایع کاربرد دارد که از آن جمله می‌‌توان به موارد زیر اشاره نمود :

 آب و فاضلاب : از ژئوممبران‌ها جهت ساخت لاگون‌ها، کانال‌های آبرسانی، حوضچه‌ها و استخرها و دریاچه‌های تفریحی مصنوعی استفاده می‌‌شود و با نظر به اینکه ژئوممبران ها در تماس مستقیم  با خاک هستند، حسب نیاز امکان ترکیب آنها با ژئوتکستایل و یا ژئوگریدها میسر است.

  ایزولاسیون سازه‌ های زیرزمینی در برابر نفوذ آبهای سطحی و زیرزمینی: در این خصوص می‌‌توان به ایزوله دیوارهای مترو های شهری و سازه‌ های هیدرولیکی و غیره اشاره نمود.

 سایت دفن زباله شهری و صنعتی و خطرناک : با استفاده از ژئوممبران می‌‌توان مخازن کاملاً ایزوله ای از محیط اطراف را جهت دفن زباله‌ های شهری و صنعتی ایجاد نمود. ژئوممبران‌ ها دارای انواع فراوانی، به لحاظ مقاومت در برابر مواد شیمیایی و مخرب هستند.

  ایجاد و توسعه زمین‌های کشاورزی در محیط‌ های نامساعد.

 کاربردها:

 • احداث حوضچه های نگهدارنده فاضلاب ها توسط ژئوممبران

 • ساخت لندفیل ( سایت دفن زباله )

 • احداث مخازن ذخیره آب توسط ژئوممبران

 • احداث حوضچه های تبخیر مواد شیمیایی توسط ژئوممبران

 • عایق ثانویه برای مخازن سوخت و ذخیره مواد نفتی جهت جلوگیری از نشت به داخل خاک و آلودگی محیط زیست توسط ژئوممبران

 • آب بندی سد ها، تونل های تحت فشار، استخرهای پرورش ماهی ، شنا و سقف ساختمانهای مسکونی و صنعتی توسط ژئوممبران

 • حفاظت از بتن (Concrete Protection) در برابر مواد شیمیائی مضر برای بتن و یا جریان سیالاتی که موجب فرسایش در سطح بتن است

 مراحل نصب ژئوممبران عبارتند از

۱. آماده سازی بستر پروژه

۲. تعیین چیدمان

۳. برش کاری ورق ژئوممبران

۴. پهن کردن و اتصال اولیه ژئوممبران

۵. جوش کاری

۶. تست عایق ژئوممبران

۷. بهره برداری

۸. ترمیم نقاط عایق بندی نشده