ضوابط فنی کاشت و پرورش گیاه کاکتوس اپونتیا ابلاغ شد

در راستای اجرای برنامه‌های علمی و عملی برای تغییر الگوی کشت و توسعه کشت گیاهان مقاوم به خشکی و کم‌آب‌بر، ضوابط فنی کاشت و پرورش گیاه کاکتوس اپونتیا توسط معاونت امور باغبانی وزارت جهاد کشاورزی تدوین و به استان‌ها ابلاغ شد.

مدیرکل دفتر امور گلخانه‌ها، گیاهان زینتی و قارچ خوراکی معاونت امور باغبانی با اعلام این خبر گفت: با توجه به مزایای گیاه کاکتوس اپونتیا، پروژه توسعه کشت این گیاه در کشور در دستور کار این دفتر قرار گرفت و کارگروه فنی متشکل از نمایندگان دفتر، سازمان جهادکشاورزی استان‌ها، پژوهشکده گل و گیاهان زینتی، سازمان حفظ نباتات کشور و تولیدکنندگان فعال در عرصه تولید و پرورش کاکتوس اپونتیا در کشور تشکیل شد.

الهام فتاحی‌فر افزود: به منظور ساماندهی و ضابطه‌مند کردن توسعه این گیاه در کشور، ضوابط فنی کاشت و پرورش کاکتوس اپونتیا پس از برگزاری جلسات مشترک و همکاری و همفکری اعضای کارگروه، تدوین و نهایی و در تاریخ 28 آبان ماه 1403 توسط معاونت امور باغبانی به کلیه استان‌ها ابلاغ شد.

وی افزود: با توجه به ضرورت توسعه اصولی و هدفمند این گیاه در کشور، تکمیل زنجیره ارزش این گیاه از طریق توسعه واحدهای فرآوری و صنایع تبدیلی آن ضروری است، لذا متقاضیان برای توسعه کشت اپونتیا، باید آموزش‌ها و مشاوره‌های لازم را فراگیرند و مبتنی بر کشاورزی قراردادی و یا دارا بودن زنجیره فرآوری این محصول، براساس ضوابط فنی ابلاغی و تایید کمیته فنی استان، نسبت به کشت و پرورش این گیاه اقدام کنند.

مدیرکل دفتر امور گلخانه‌ها، گیاهان زینتی و قارچ خوراکی تصریح کرد: با عنایت به این که ایران با میانگین بارش سالانه 230 میلی‌متر در ردیف مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان قرار دارد و از طرف دیگر با چالش‌هایی از جمله تغییر اقلیم، گرمایش جهانی و بیابان‌زایی، کمبود آب و تخلیه سفره‌های زیرزمینی، فرونشست زمین و نظایر آن نیز مواجه است؛ لذا اجرای برنامه‌های علمی و عملی در جهت تغییر الگوی کشت به محصولات کشاورزی که مقاوم به خشکی و کم‌آبی، شرایط نامساعد محیطی و آفات و بیماری‌ها هستند، دارای ارزش اقتصادی و درآمدزایی مناسبند و امکان توسعه زنجیره ارزش و تولید فرآورده‌های مختلف آنها فراهم است، بسیار ضروری است.

وی افزود: گیاه کاکتوس اپونتیا از گیاهان دارای ویژگی‌ها و مزایای ذکر شده می‌باشد که در حال توسعه در کشور است و براساس آخرین اطلاعات اخذ شده از استان‌ها، در حال حاضر حدود 500 هکتار در 12 استان کشور به کشت و پرورش این گیاه اختصاص یافته است.

فتاحی‌فر با بیان این که گیاه کاکتوس اپونتیا، از معروف‌ترین گیاهان خانواده کاکتوس‌هاست که از کشور مکزیک منشا گرفته و در مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان مانند استرالیا، آفریقا، ایالات متحده آمریکا، حوزه مدیترانه و آسیای جنوب شرقی پراکنده شده است، خاطرنشان کرد: این گیاه دارای سطح تحمل بالا نسبت ‌به آفات و بیماری‌ها، گرما، سرما، تگرگ، کم‌آبی و خشکی بوده که همه این قابلیت‌ها با مصرف حداقلی نهاده‌های تولید به ویژه آب امکان‌‌پذیر است به نحوی که نیاز آبی سالانه هر هکتار اپونتیا حدود 500 مترمکعب برآورد شده است.

به گفته وی، این گیاه در اغلب شرایط نامساعد محیطی، زمین‌های آهکی، سنگلاخی، ماسه‌ای، نیمه شور و آب‌های قلیایی قابل کشت بوده و در حدود 40 سال عمر مفید دارد.

مدیرکل دفتر امور گلخانه‌ها، گیاهان زینتی و قارچ خوراکی، با اشاره به این که کشور مکزیک با دارا بودن 3 میلیون هکتار سطح زیر کشت و 300 نوع فرآورده‌ غذایی، دارویی، صنعتی، آرایشی- بهداشتی، روغن و علوفه، بزرگ‌ترین کشور تولیدکننده کاکتوس اپونتیا در جهان است، گفت: در کشور آمریکا نیز اپونتیا برای تولید میوه، ژل و علوفه کشت می‌شود. همچنین کمیته کشاورزی مناطق خشک سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد (فائو) موسوم به ایکاردا، طی چند دهه گذشته صدها هزار هکتار گیاه اپونتیا را در کشورهای مختلف از جمله تونس در سطح 600 هزار هکتار، مراکش 120 هزار هکتار، الجزایر 300 هزار هکتار و در کشورهای آفریقایی و آسیایی مثل سوریه، لبنان و کشورهای اروپایی مانند اسپانیا و ایتالیا توسعه داده است.

وی ادامه داد: از کاکتوس اپونتیا، فرآورده‌های متنوعی قابل استحصال است که از جمله می‌توان به میوه با خواص دارویی، غذایی و صنعتی؛ ساق برگ به‌ عنوان غذا، دارو، علوفه، مصارف بهداشتی و صنعتی مثل تولید چرم؛ بذر جهت روغن‌گیری؛ و گل خشک با اهداف دارویی و تولید عسل اشاره کرد.

فتاحی‌فر گیاه کاکتوس اپونتیا را برای رویکردهای بیابان‌زدایی مثمر و اشتغال‌زا، ترسیب کربن، مقابله با ریزگرد و آلودگی‌ها و تثبیت شن‌های روان قابل توصیه برشمرد و خاطرنشان کرد: به عبارت دیگر در اراضی که گیاهان دیگری قابل کشت نمی‌باشند، این گیاه در شرایط سخت رشد کرده و تولید خواهد داشت. این گیاه کاملاً با مناطق خشک و نیمه‌خشک با بارندگی‌های نامنظم و خاک‌های فقیر و ضعیف در معرض فرسایش، سازگار است، همچنین در مناطق کویری، گرمسیری و نیمه‌گرمسیری جنوب و شرق کشور با تامین مختصر آب و در غالب خاک‌های فقیر، آهکی، سنگلاخی، ماسه‌ای و نیمه‌شور، رشد و تولید خواهد داشت و در سایر خاک‌ها به جز خاک‌های ماندابی و زمین‌های زهدار نیز قابل کشت می‌باشد.